Eugeniusz Rudziński
Amerykański kapitalizm po szoku? Koncepcje i rezultaty
Ekonomia
iBook
Zrób sobie AudioBooka, pobierz - download IVONA
Prof. dr habilitowany Eugeniusz Rudziński
Długoletni pracownik naukowy Polskiej Akademii Nauk. Wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach, Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu. Ostatnio opublikował m.in. "Początki nowej epoki", "Prometeizm piłsudczyków i wolnomularzy" i wspólnie z Jerzym Zawitajem "Dziejopisarstwo Andrzeja Feliksa Grabskiego".
„Wielki kryzys i jego skutki pokazują, że istnieje
tylko jeden sposób, aby wyjść z kryzysu:
powszechny dobrobyt”.
Robert B. Reich
Powyższe stwierdzenie wybitnego amerykańskiego uczonego i polityka pozornie brzmi paradoksalnie. Jednakże w przypadku Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej istnieją warunki do stosunkowo szybkiego wprowadzenia go w życie. W konsekwencji tego przy współdziałaniu innych międzynarodowych potentatów gospodarczych, instytucji i korporacji, świat może skutecznie przeciwstawić się kryzysowi.
Już w końcu XX wieku moc gospodarcza USA wyrażała się w tym, że skupiając 1/6 ludności świata dostarczały 2/3 globalnej produkcji towarowej i zapewniały 3/5 światowego eksportu[1], nic nie mówiąc nawet o ich przewadze militarnej, kosmicznej i politycznej po wydarzeniach 1989 roku i upadku ZSRR. W gwałtownie zmieniającej się ekonomice w ostatnich latach, także na skutek rewolucji informacyjno-biotechnologicznej, na pierwsze miejsce w świecie w produkcji przemysłowej i rolniczej wysunęły się Chiny, zwiększyła się moc Indii, państw Pacyfiku, a także kulejącej ale jednoczącej się, w sumie silnej ekonomicznie Europy. Jednakże czołowa pozycja Stanów Zjednoczonych na naszym globie ze względów gospodarczych i militarnych, szybkości i mnogości różnorodnych innowacji i inwestycji wewnątrz kraju i poza jego granicami, została utrzymana.
Dlatego tak ważne są przemiany, bądź ich brak, w tym głównym światowym mocarstwie dla samych Stanów Zjednoczonych, jak i dla reszty naszego globu.
W USA, w XX wieku kolejno następowały ważne reformy. Franklin Delano Roosevelt po wielkim światowym kryzysie 1929 roku, rozpoczął poprzez Nowy Ład /”New Deal”/ trwającą bez mała cztery dekady budowę państwa dobrobytu /”welfare state”/. Następnie tworzenie Wielkiego Społeczeństwa /”Great Society”/, pomyślanego jako kontynuacja Nowego Ładu, zainicjowane przez Kennedyego z udziałem amerykańskiego socjalisty E.M. Harringtona realizował prezydent demokrata Lyndon Johnson.
Wyróżnić warto ważne przemiany dokonane przez prezydenta demokratę Billa Clintona z aktywnym udziałem Roberta B. Reicha.
Rządy prezydentów republikańskich, a szczególnie Ronalda Reagana nie służyły reformom. Wręcz przeciwnie, doprowadziły do dominacji – jak to określiła Naomi Klein – kapitalizmu katastroficznego. Dopiero objęcie prezydentury przez demokratę Baracka Obamę zapoczątkowało porzucenie neo, a w istocie kontrliberalnych koncepcji ekonomicznych zarówno przez USA jak i większość państw zachodnich. Zmiany te nie dotyczyły jeszcze państw Europy wschodniej, nie mówiąc już o Rosji, czy Chinach. Jednak praktyka udowodniła skuteczność ekonomiczną i polityczną reform podjętych przez amerykańskich demokratów.
W aspekcie międzynarodowym faktyczna krytyka leseferyzmu, niewtrącania się, nieprzeszkadzania wolnemu rynkowi podjęta została przez najbogatsze państwa świata a wśród nich przez USA, jeszcze podczas zimnej wojny na początku lat siedemdziesiątych. Wówczas z inicjatywy głównej ekonomicznej organizacji państw Zachodu – Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego /OECD/ opublikowany został w 1971 roku t.zw. raport Brooksa.[2] Stwierdzono w nim, że mechanizmy rynkowe powinny przestać być wskaźnikiem aspiracji społeczeństw. Należy zwrócić uwagę na wskaźniki społeczne, w celu ujawnienia potrzeb obywateli nie tylko ekonomicznych. Postęp będący skutkiem racjonalnej polityki naukowej, uwzględniający przede wszystkim potrzeby społeczne, winien być głównym celem społeczno-gospodarczych działań państwa.[3]
Ostatnio podjęte w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej reformy budowy sprawiedliwego państwa dobrobytu zdają się być jedyną właściwą drogą wyjścia z drugiego największego światowego kryzysu ekonomicznego.
Źródło: E. Rudziński, Amerykański kapitalizm po szoku? Koncepcje i rezultaty, Wyd. Bezkartek.pl Self-Publishing, Warszawa 2012, s. 5-6.
Wydawca Bezkartek.pl Self Publishing
Księgarnia BezKartek
Pobierz - download darmowe fragmenty lub
e-Book Amerykański kapitalizm po szoku? Koncepcje i rezultaty wprost na Twój komputer, komórkę lub e-Czytnik
albo Zrób sobie prezent i zostań własnym szefem
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz